Door Suzanna de Vries/NRC
Slechtzienden Voor mensen met een beperking is de tijdelijke huisvesting van de Tweede Kamer al beter toegankelijk dan het oude Binnenhof.
Den Haag. Noem het de positieve kant van de pandemie: de grotere aandacht voor slechthorenden, met gebarentolken in beeld tijdens persconferenties en debatten. Nu komen er maatregelen die de Tweede Kamer toegankelijker moeten maken voor slechtzienden en blinde mensen. „De democratie is van iedereen, dus het Kamergebouw moet toegankelijk zijn voor iedereen”, zegt VVD-Kamerlid Daan de Kort, zelf visueel beperkt.
Onlangs werd in de hal van de Kamer een ‘audiomaquette’ geplaatst: een miniversie van het tijdelijke gebouw waar de Tweede Kamer zit tijdens de verbouwing van het Binnenhof. Met deze maquette kan iemand niet alleen de structuur van het gebouw onderzoeken, ook de materialen die erin zijn verwerkt: het tapijt van de plenaire zaal kan worden gevoeld, en het koude materiaal van de roltrappen. Tegelijk hoort de gebruiker door een koptelefoon het geluid van de ruimte. Ook is er tussen Den Haag CS en het Kamergebouw een blindegeleidelijn, om het huis van de democratie beter vindbaar te maken voor slechtzienden en blinden.
VVD’er De Kort zet zich met Lisa Westerveld van GroenLinks in de toegankelijkheid van het Kamergebouw te verbeteren. „Dit is een partij-overstijgend onderwerp”, zegt De Kort, die sinds 2008 slechtziend is en voor 4 procent ziet. Zijn beperking motiveerde hem de politiek in te gaan. „Ik wilde niet dat instanties dingen voor mij bepalen, ik wilde dat zélf doen.”
Nederland, waar 2 miljoen mensen een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking hebben, sloot zich in 2016 aan bij het VN-verdrag Handicap. Het „loopt achter met het uitvoeren”, zegt Westerveld. „Er is ook al twee jaar geen debat over gevoerd in de Tweede Kamer.”
Het verdrag stelt dat gebouwen en openbare ruimten toegankelijk moeten zijn voor mensen met een beperking, en dat de overheid ervoor moet zorgen. Het leidde al wel tot de aanpassing van de Kieswet: daarin staat nu dat stemlokalen altijd voor iedereen toegankelijk moeten zijn, ook voor mensen in een rolstoel.
Beperking kan verrijking zijn
Volgens De Kort is te lang gedacht dat mensen met een handicap niet „mee kunnen doen”. „Een beperking kan een verrijking zijn. Je ontwikkelt andere vaardigheden beter. Zo zijn audiospecialisten bij de recherche vaak blinden en slechtzienden.”
GroenLinks organiseerde onlangs een rondleiding door het Kamergebouw voor mensen met een beperking. „Het verschil zit soms in kleine aanpassingen die makkelijk te realiseren zijn”, zegt ervaringsdeskundige De Kort. Aanwijsbordjes en wegwijzers zijn nu niet goed zichtbaar, omdat ze niet afsteken tegen de muur. Liften zijn niet goed te onderscheiden van de muur, omdat ze dezelfde kleur hebben. Een oplossing zou een contrasterende rand kunnen zijn.
De plenaire zaal is voor slechtzienden of rolstoelgebruikers niet toegankelijk, door uitstekende richeltjes op de vloer. Op de publieke tribune in de zaal is plek voor slechts twee mensen in een rolstoel. De publieke tribune is wel voorzien van een ‘ringleiding’, een apparaat waarop slechthorenden hun hoortoestel kunnen afstellen, zodat ze zonder storende achtergrondgeluiden het debat kunnen volgen. „Het kan beter, maar er is een begin”, zegt De Kort, die wijst op de populariteit van gebarentolk Irma Sluis tijdens de coronacrisis.
De Kort werkte vóór de verhuizing een halfjaar in het oude gebouw. „Het Binnenhof is historisch en heeft grote charme, toegankelijk is het niet.”
De nieuwe, tijdelijke huisvesting, in een voormalig ministerie, is op sommige punten een verbetering. Er zijn nu overal trapleuningen en meer automatische deuren. Dit maakt het gebouw toegankelijker voor mensen in een rolstoel. Volgens De Kort kan er nog genoeg worden verbeterd. „In de lift wordt niet omgeroepen op welke etage je bent. Dat is voor blinden en slechtzienden wel relevant.”
In de Tweede Kamer moeten mensen in een rolstoel nu ook met de goederenlift naar de eerste etage. Een medewerker van GroenLinks plakt steevast elke dag een briefje op de lift met: ‘goederen- en mensenlift’. Elke dag wordt het briefje weer weggehaald. „Dat geeft wel aan hoe de samenleving tegen deze groep mensen aankijkt”, zegt Westerveld.
Foto copyright Michiel Wijnbergh